Arap edebiyatı Latin Amerika'ya ilkin İspanyol edebiyatı ile gitti, onun içine sızmış olarak. 1514 yılında Küba'da, İspanya Kraliyeti'nin gözbebeği olacak Havana şehrini inşa etmeye koyulan Endülüslü askeri mühendisler, yurt özlemi içinde Arap şiir tarzlarından dönüşmüş şarkılar söylüyorlardı. Taş ustalığını Katalanlara bırakan Endülüslüler mimari tarz olarak en iyi bildikleri "mudejar"dan şaşmıyorlardı. (Mudejar, Arap-İspanyol karışımı Endülüs mimarisine verilen ad, terim olarak da Arapça "mudayyan" sözcüğünden geliyor.) İspanyol sömürgeciler her ne kadar Katolik İspanya için kalesi ve katedraliyle örnek bir şehir inşa etmekte olsalar da Arap edebiyatı -tabii İslam sanatı da- Latin Amerika'ya tarihin bu noktasından giriş yaptı diyebiliriz.
Latin Amerika'ya İberik Yarımadası'ndan ve Kanarya Adaları'ndan yerleşimler XVI. Yüzyılın başlarından itibaren artarak sürdü. Sömürgeci ve Hıristiyanlaştırmacı bir istilaydı bu elbet ama aralarında geçim derdinde olan yoksullar olduğu gibi idealist, maceraperest-romantik ozanlar da vardı. Hatta, ilginç bir konudur, kıta gönlü kırık Endülüslü delikanlıların kaçış yeriydi. Ozanlar Arap şiir tarzlarının etkisiyle pekişmiş Provans aşk şiirinin yeni örneklerini burada verdiler. Gönlü kırıklar (sevda zorundan terki diyar etmişler), tıpkı yurtsayan Endülüslü mühendisler gibi Provans aşk şarkılarıyla avuntu aradılar. (Hiç iddialı gelmesin; Endülüs Hırıstiyan soyluları Araplardan, onların şiir tarzlarından da önce karşılık beklenmeyen aşk tarzını öğrenmişlerdi. Octavio Paz, tensel yönelimden tinselliğe doğru bu gidişi "Çifte Alev" adlı denemesinde konu edinir.)
Bu şiir ve şarkı bahsinde iki önemli örnek var: Biri; XI. Yüzyıldan Provans şair Guillermo Poiters (1071-1126). Akitanya ve Gaskonya Dükü olan Poitiers, Arap şiir tarzlarını ustalıkla meczetmekle kalmamış, kimi nakaratları da Arapça söylemiştir. (Bu konuda İslam Ansiklopedisi'nin da yazarlarından olan Levi-Provençal'a başvurulabilir. Ona göre Poitiers'in şiirlerinde 4 Arapça dize bulunmaktadır.) Öbürü; XIII. Yüzyıldan Pedro Eanes Solaz. Solaz, Galiçya (Galicia) bölgesinden. "Lelia doura, edoy leila doura" nakaratıyla ünlü şiiri (cantiga) şarkı halinde hala dillerdedir. Şiir eski Gallego-Portekiz dilinde yazılmış olup söz konusu nakarat aslında -aradaki "edoy" dışında- Arapçadır: Leyli ddawra, edoy leyli ddawra.
Havana'ya her gittiğimde El Morro (Havana Kalesi) karşısına geçip bu nakaratı söylerim.