DÜŞÜNCE

Adalet üzerine oluşturulmuş bir teori olan “Adalet Dairesinin” temeli kadim Mezopotamya toprakları içerisinde atılmış; Sümer, İran, Hint gibi medeniyetlerin birikimiyle şekillenerek Selçuklu/Osmanlı’ ya kadar uzanan din/devlet/toplum ilişkilerini düzenleyen siyaset felsefesinin özet (söz dizimi) halidir. 

Kralların, sultanların, padişahların aileleri olmaz. Taht kavgaları nedeniyle kardeşlerini dahi öldüren insanların ailesi olmaz. Birden fazla eşi, cariyeleri, köleleri olan insanların sevgi temeli ya da aşk temeli ile kurdukları aileleri olamaz.

Bu toplumda alkol ahlakın konusu sayılırken ötekinin hayatına dair yorum yapmak ahlakın konusu olmaktan çıkmıştır. Kumar ahlakın konusu sayılırken, anlaşılan ücret karşılığında yapılacak işin savsaklanması ahlakın konusu olmaktan çıkmıştır.

Her şeyin göreceli olduğuna inanmak, insan zihnini ve algısını merkeze almak demektir. Ancak tarihi tecrübemiz ve bilim bize göstermektedir ki, algılarımızın ötesinde bir gerçeklik vardır. Bu gerçekliği kabul etmezsek, sadece kendi algılarımızın esiri oluruz.

Bir insanın müslüman olmasıyla İslamcı (الإسلامي /الإسلاميون) olması aynı şey midir? İslamcılık İslam’ın politik versiyonu mudur? Müslüman İslamcı mıdır? Hayatın her alanında İslam’a inanmak, İslamcı olmak mıdır? İslamcılık her yerde başarılı mı olmuştur? İslamcı’dan herkes aynı şeyi mi anlamaktadır? Müslüman denilen bireyler ve toplumlar ‘kapitalizm, marksizm, liberalizm vs gibi ideolojik algılanabilecek olan ‘İslamcılık’ diye bir kavram icad etmeden de politik bir söylem ve eylem geliştiremezler mi? Arap Baharı denilen süreç ve hatta ‘proje’nin başarısız (evet başarısız) denilebilecek bir sonuç üretmesi, acaba bu kavramsallaştırmalardaki yanlışlardan mı başlıyor?

Ruhları sökülmüş insanların gelecek günlerin onursuzluğunda yaşamaktan başka çaresi yok. Kurtuluşun tek yolu, ilahi bir müdahalenin gerekçesi olabilecek insanların varlığı sanırım. Zira her şeye rağmen süt emen bir bebek, iki büklüm olmuş mazlum bir nine, samimi bir duacı, her türlü riyakârlıktan uzak insan dışı canlılar her daim Yaradan’ına dua ediyor.

Demokrasi salt bir yönetim biçimi değil; demokrasi, kendi sınırını, sorumluluğunu, hakkını, hukukunu bilmenin yanında, başkalarının da sınırını, sorumluluğunu, hakkını, hukukunu bilip ortak bir sözleşme metni altında birlikte yaşamaya imkânının sağlandığı bir sistemin adıdır.

20 Ağustos 2024’te kaybettiğimiz, memleketi Eskişehir’e defnedilen merhum Prof. Dr. Ersin Nazif Gürdoğan hocamız sağlığında adeta yaşayan bir efsaneydi. Kendisine Allah’tan rahmet, sevenlerine baş sağlığı diliyorum; ruhu şâd olsun, mekânı cennet, makamı âlî olsun.

Evet, dergiler birer mekteptir. Orada yazmayı, okumayı, soru sormayı ve araştırma yapmayı öğrendiğiniz gibi benim tecrübemden hareketle söyleyeyim “şehirli olmayı” da öğrenirsiniz. Orada, Cemil Meriç’in dediği gibi “zekâlar topluluğu”nun oluşturduğu mecliste hayata dair nice tecrübeler kazanırsınız. Fakat bütün bunlar yine de sizin mutfağında olduğunuz dergiler kadar sizi etkilemez. Şimdi o fakülte kantininde hayal âleminde kurup da bir türlü faaliyete geçiremediğimiz dergileri tasavvur ediyorum. Onlarca dergi… Doğmamış çocuklar gibi. Sizi temin ederim; dergi hayali de bir mutfaktır. Derginin adı ne olsun? Kimler yazsın? Resim olsun mu? Tercümelere yer verelim mi? Hemen orada, kucaklar dolu yüzlerce soru eşiğinizde belirecektir. Sonra işin en önemli yerine geleceksiniz: Bu dergiyi hangi parayla ve kimin desteğiyle çıkaracağız?