DİN

Günün sonunda tüm bu düzenbazlıkların ötesinde şunu kavradık: yaradan bizden tasarımı yapılmış bir devlet falan istemiyor. Öyle bir şeye işaret de yok. Ancak, kutsal metni tümeller üzerinden okuyabilenler için insanlığın genel/ortak iyiliğine dönük hak, hukuk, adalet, emanet, ehliyet, liyakat gibi çerçeve ilkelerden bahsedilebilir.

Sürekli sümen altı edilip ertelenen, konuşulmayarak, göz ardı edilerek savuşturulan konular tekrar tekrar gündeme geliyor ve görünen o ki bunlar doğru düzgün ele alınıp tatmin edici cevaplar verilene kadar gelmeye de devam edecek.

Günümüzde insanlar hemen her konuda konfor arayışında olduğu gibi inanç ve dini yaşam bakımından da kendisine güvence sunacak konforlu bir yaşam alanı istiyorlar. Bu topluluklar da insanların bu zaafını kullanıyor. Onların beklentilerine bir cevap mahiyetinde, görünürde dini anlamayı ve yaşamayı kolaylaştıran bir yapı oluşturuyorlar.

The Guardian yazarı Naomi Klein'ın New York sokaklarında yaptığı ve sonra gazetesinde yayınladığı etkileyici konuşmayı Fikir Coğrafyası okurları için çevirdim.

Bu yazı, dünyanın bunca meselesi, insanların bunca derdi varken yine de bu meselelerin ve dertlerin arkaplanındaki insan algısı, ötekileştirme hegemonyasına dair sadrımızdan çıkan satırlardan oluşuyor. Bu yazı, insanlığın vicdanına bir hitaptır.

Türkiye'nin son yüzyıllık tecrübe ve sancılarının sonunda din ve inanç konusunda hulasaten sahip olmayı başaramadığı hayatî standartlar ve güvenceler neler olabilir?

Bu cemaatin tercih ettiği kılık kıyafetler, çocuklarını ilkokuldan sonra okutmama ısrarı gibi başka kanuna aykırı tutumlar da söz konusu olduğu halde bunlar kitlelerin umurunda değil. Birkaç marjinal/radikal tipi kenara koyarsak kimse devletin bu insanların sarıklarına, cüppelerine, şalvarlarına, medreselerine, kurslarına, müdahale etmesini talep etmiyor. Ama küçük kızlarını istismar edilmesine göz yumanların -hangi inanca dayanırsa dayansınlar- cezalandırılmaları talebi yükseliyor. Bunlar bence hayırlı tartışmalar.

Hevâ, sadece insanın, Rabbine karşı isyanına sebep olmaz; aynı zamanda, insanın diğer insanlara zulmetmesine de yol açar. Böylece insan kin, nefret, öfke, çıkarcılık, tarafgirlik gibi hevâ türlerinin etkisi altında başkalarının haklarına tecavüz eder.

Darülharb fikri acaba Müslümanların kafirliği, münafıklığı benimsemelerine buldukları kılıf mıdır?

İslamiyet, merkezî denetim imkanlarının yetersizliği yüzünden bir itaat manivelası olarak köylü hayatına empoze edilmiş, ancak 19. Yüzyıldaki folk milliyetçiliklerin yükselişi ile baskın kimlik unsuru haline gelmiş, milli devlet inşası sürecinde de İslamiyetin temsili taşralı ve köylü kitlelere kalmıştır.