SOSYOLOJİ

Sevgimizi insanlara hayattayken ifade etmeliyiz. Kalbimizi dolduran güzel duygular, iyilik sözlerini söylemek için kişilerin ölümlerini beklememeliyiz. Çünkü hayat çabuk geçiyor ve öldükten sonraki sevgi ifadeleri ölen için bir anlam ifade etmiyor. O sevgi, ilgi kişi sağ iken gösterilmeli ki bir anlamı olsun.

Seçimin hemen ardından çalakalem yazdığım bir değerlendirme whatsapp gruplarında dolaştı ve epeyce de tartışıldı. Bu yazıda o değerlendirmemi genişleterek meramımı biraz daha derli toplu şekilde anlatmayı deneyeceğim.

Türkiye, dünyada anti-kapitalist, anti-piyasacı, devletçi, merkeziyetçi, müdahaleci ve korumacı damarın en kabarık olduğu ülkelerden biridir.

‘’Gelişmiş’’ bir ülke olmak iktisadî kalkınmayla ilgili olmakla beraber, genellikle sanıldığının aksine, ondan ibaret değildir.

Bu sefer farklı olmalı... Önce sakince durup düşünmeliyiz. İçi boş, göz boyayıcı acil eylem planlarını değil, yaraya dokunan gerçekçi, bilimsel, akılcı eylem planları yapmalıyız. Acele ile enkazları kaldırmak yerine uzun uzun bakmalı, incelemeli, delilleri toplamalı, hepimiz suçumuzu, suçluları tespit etmeliyiz.

Yaşadığımız büyük deprem felaketiyle ilgili deneyim ve gözlemlerime dayanan görüşlerimi, bir sosyolog ve amatör bir dağcı olarak metne yansıyan mesleki bakış açımı ve önerilerimi sizlerle paylaşmak istiyorum.

Meseleyi yaşadıktan sonra meseleye ilişkin genel doğruları kollektif olarak tekrar etmek anlamlı bir öğrenmeden ziyade sorumluluk savmak, yaşadığımız acı gerçeklikle yüzleşmemektir. Depremin değil binaların öldürdüğünü söylemek, alana ilişkin makul ve meşru bilgileri sıralamak ancak yerleşik düzeni ve ilişki ağını yapısal bir şekilde gözden geçirmekle, sistemik dönüşümlere zorlamakla mümkün.

Bu cemaatin tercih ettiği kılık kıyafetler, çocuklarını ilkokuldan sonra okutmama ısrarı gibi başka kanuna aykırı tutumlar da söz konusu olduğu halde bunlar kitlelerin umurunda değil. Birkaç marjinal/radikal tipi kenara koyarsak kimse devletin bu insanların sarıklarına, cüppelerine, şalvarlarına, medreselerine, kurslarına, müdahale etmesini talep etmiyor. Ama küçük kızlarını istismar edilmesine göz yumanların -hangi inanca dayanırsa dayansınlar- cezalandırılmaları talebi yükseliyor. Bunlar bence hayırlı tartışmalar.

Hevâ, sadece insanın, Rabbine karşı isyanına sebep olmaz; aynı zamanda, insanın diğer insanlara zulmetmesine de yol açar. Böylece insan kin, nefret, öfke, çıkarcılık, tarafgirlik gibi hevâ türlerinin etkisi altında başkalarının haklarına tecavüz eder.

Tüm dünya büyük bir kaosa sürükleniyor. Bu kaostan kurtulmanın bir yolu, kapitalizmin şapkadan bir tavşan daha çıkarması ve büyüme motorunu yeniden ateşleyecek yeni bir mucizevi buluş yapması, akla hayale gelmedik bir inovasyon yaratması. Bu da şu an çok muhtemel görünmüyor.