SOSYOLOJİ

Uluslararası toplumlar ve devletlerin birçoğu vicdan ve adalet sınavını kaybetti. Suriye’de olup bitenler küresel vicdanın yabancılaşmasının bir tezahürüdür. Kötülüğün sıradanlaştığı yerin adı Suriye, kötülüğü kendinde doğallaştıran Esed oldu.

Bu yazıda insanın içine doğup büyüdüğü çevrelerce nasıl bir tipe dönüştürüldüğü, aklın nasıl zihnin sınırlarına hapsedildiğini, örgütlü dilin tüm çevrelerde kavramsal putlar vasıtasıyla nasıl aidiyeti ve çatışma motivasyonu yüksek tipler ürettiği anlatmaya çalışacağım.

Bir uçağı idare eden kaptan pilot, katı otorite nedeniyle nasıl ki kazalara yol açıyor ve insanların ölümüne sebep oluyorsa aynı şekilde bir ülkeyi yöneten kişilerin de katı otoritesi nice insanların ölümüne sebep olabilir. Tarihten ibret almayanlar, ibretlik olayların kurbanı olmaya mahkumdur.

Bir insan tipe dönüştükten sonra tekrar karakter olmak için ihtiyaç duyduğu cevheri içinde taşır. Bu cevher akıl ve vicdandır. Akıl, aklın hasletleri ve vicdan bir tipi tekrar karaktere dönüştürebilir. Ancak bunun için de insanın irade ve cesaret göstermesi gerekir.

Elbette kabile bilincine dair bu aforizmalar bilimsel usullerle ortaya çıkan, mutlak doğru, yargılayıcı, aşağılayıcı genellemeler değil ama bu bilinci taşımayı sürdüren toplulukların neden böyle olduğuna dair yılların okuma ve deneyimleriyle oluşan kanaatlerdir.

Kişi eğer hakikaten bir hakikat ve onurlu yaşam kaygısı taşıyorsa zihnini kuşatan her şeyi bir süreliğine paranteze alması, hedeflediği nitelikli yaşam için de zorunlu bir çaba olarak görülmelidir.

Öncelikle bu topluluktan, bu kalabalıktan bir toplum olmaz. Olsa da bu sefer müreffeh bir toplum olmaz, gelişmiş bir toplum olmaz, adaletin hakim olduğu bir toplum olmaz; çatışmasız, barış, huzur ve dayanışma içinde yaşayan bir toplum olmaz.

Adalet üzerine oluşturulmuş bir teori olan “Adalet Dairesinin” temeli kadim Mezopotamya toprakları içerisinde atılmış; Sümer, İran, Hint gibi medeniyetlerin birikimiyle şekillenerek Selçuklu/Osmanlı’ ya kadar uzanan din/devlet/toplum ilişkilerini düzenleyen siyaset felsefesinin özet (söz dizimi) halidir. 

Kralların, sultanların, padişahların aileleri olmaz. Taht kavgaları nedeniyle kardeşlerini dahi öldüren insanların ailesi olmaz. Birden fazla eşi, cariyeleri, köleleri olan insanların sevgi temeli ya da aşk temeli ile kurdukları aileleri olamaz.

Bu yazıdaki amacımız daha çok günlük yaşam ve pratikleri üzerinden bir takım can alıcı tespitlerin analizini yapmak olacaktır.