DÜŞÜNCE

Yassıada duruşmalarında mağdur olup, mağduriyetini hayatını feda etmek zorunda kalarak taçlandırmış bir şahsiyet, Tevfik İleri. Sadık Yalsızuçanlar, Vefa Apartmanı romanıyla Tevfik İleri üzerine yaptığı araştırmalardan yola çıkarak, bir Tevfik İleri portresi çiziyor. Bu portrenin öne çıkan hatlarına gelirsek; münevver, müderris, mümeyyiz, okuyan, mühendis, politikacı, maşuk ve tabi ki mağdur. Ömrü, dönemin viran olmuş memleket bucaklarında tadil ve yeniden inşa ile geçmiş bir münevverin hazin öyküsünü anlatıyor, Yalsızuçanlar. Söyleşiyi Baha Yılmaz gerçekleştirdi.

Hayatımızı kuşatan sembollerin ve içi boşaltılan bu sembollerin gündelik hayatımızdaki karşılıklarını sorguluyor, Salih Cenap Baydar. Sorgusunun merkezinde Türkiye semalarında çizilen bayrak sembolü var. Baudrillard, içi boşaltılan sembolleri tanımlarken neden Simulakra kavramını kullandı? Meraklıları için sohbeti Baha Yılmaz gerçekleştirdi.

Cemil Meriç üzerine sohbetlerimiz devam ediyor. Bu defa üstatlığın önemi vurgulanarak, üstatlığın tabu haline getirilmemesi üzerinde duruyoruz. Hatıralarla süslenen söyleşi bir yandan da günümüz için de önemli ölçüler sunmayı ihmal etmiyor. Söyleşiyi Tolga Avşar gerçekleştirdi.

İlginçtir, sivil toplumda “yakınları tarafından hakları ihlal edilen kadınlar” için çaba sarf ederken, mağdur erkeklerin de sandığımız kadar az olmadığı; ancak gizli kaldığı gerçeğiyle şaşırarak yüzleşmiştim. Peki eşinden ya da yakınlarından “fiziksel, cinsel ya da psikolojik” olarak şiddet gören ve azımsanmayacak sayıda olan erkeklere karşı toplum olarak tavrımız nedir? Erkeklerin de şiddet görebileceğine ne kadar inanıyoruz? Saldırganlık erkeklerin tekelinde, onlara mahsus bir davranış mıdır? Saldırganlık sadece fiziksel bir eylem midir, yoksa psikolojik boyutu da var mıdır? 

Bu muazzam gücü hak, adalet, sulh ve selamet için kullandı. Danışmanlarıyla istişareye önem verirdi. Uluslararası ilişkiler dilini Rahmani dile çevirdi de güneşe tapan Sebe melikesi ve kabinesi onun önünde divan durdu. Diplomatik mektup yazdı, devlet reisinden devlet reisine, besmele ile başladı: bismillâhirrahmânirrahîm. Devrin ordu gücü olan atları vardı, sevdi, gurur duydu. İmtihanlardan geçti, hükümranlığında sorunlar yaşadı, lakin hemen kendini toparladı; yüce gönlü kudretli iktidarına hakimdi, hemen istiğfar etti. Çınarlar ayakta ölürdü ya! O koca çınar öyle öldü, inşaatının denetiminde ve ayakta. Ah kurtçuk yemeseydin o asayı, acaba Süleyman’ın öldüğü ne zaman ve nasıl anlaşılacaktı?

Zira yeni teknolojilerin sunduğu imkânlarda mevzuyu tüketen bakış maruz kaldığımız risklerin ve bu imkânlar için verdiğimiz bedelin ne olduğunun pek farkında olmuyor. Hele hele yeni teknolojilere adaptasyonun hem bireyler hem de devletler için bir tür ‘var oluş’ biçimine dönüşerek meşrulaştığı günümüzde en azından karşı karşıya kaldığımız duruma ilişkin Kral Thamus’un basiretiyle konuşacak insanlara ihtiyacımız olduğu aşikar.

Bir kadının anneliğini ortadan kaldıran biri, onun en yüksek şeref ve önemini ikame edemez. Çağımızda anneliğin toplum tarafından tanınmadığını ve doğrudan ilgili şahıslara “özel bir mesele” olarak görüldüğünü söyleyen bilge-düşünür, anneliği; kaldırılması mümkün olmayan  insanlığın bildiği en kadim imtiyaz olarak görür. Kadın, ancak anne olarak mutlak ve yeri doldurulamaz bir değere sahip olur.

Cemil Meriç'e Fransızca kitap okumak için başlayan bir diyaloğu ve o diyalogla gelişen bir dostluğu anlatıyor. Adnan Tekşen. Türkiye'nin bir dönemine damgasını vurmuş bir aydın portresinin hatıralarla şekillenmesine vesile oluyor. Üstat Cemil Meriç'i konu alan sohbeti Tolga Avşar gerçekleştirdi.

Prof. Dr. Nilgün Çelebi akademisyenin kamusal rolü ve iktidar ilişkisini sorguluyor. Sorunu irdelerken makuliyet çerçevesi arayışını sürdüren Çelebi, bir yandan da popülist tuzaklardan kaçınmaya çalışıyor. Söyleşiyi Prof. Dr. Ramazan Yelken gerçekleştirdi.

Nasıl olur da "İslam dünyası'nda her şey yanlış gitmiştir de, Avrupa'nın Birinci Dünya Savaşı'ndaki katliamlara -unutulur ki ölenlerin çoğu Müslümanlardı-, faşizmin ve komünizmin Avrupa'da doğup her şeyi altüst etmiş olmasına, İkinci Dünya Savaşı'nda yaklaşık 60 milyon insanın -Yahudi holokostu da dahil- katledilmiş olmasına, Avrupa sömürgeciliğinin anti-kolonyal hareketleri -mesela Vietnam ve Cezayir'de- vahşice bastırması gerçeğine rağmen, Batı'da "yanlış giden neydi?" diye sorulmaz?