DÜŞÜNCE

İnsan, ürettiği mekân ve eşyanın hakimiyeti altına girer ve yabancılaşır. Varoluş esprisinden uzaklaşır ve çatışma başlar. Bu hem maddi hem de manevi bir çatışma. Mekânın ve eşyanın üretimi önce insan için, insan tarafından yapılırken gelinen noktada mekân ve eşyanın üretimi, mekân ve eşyanın varlığını idame ettirmek, çeşitlendirmek, yeni ihtiyaçlar üretmek içindir. Sadece iş kazalarındaki ölümler bile insanın önemini yitirdiğinin, “eşya”nın değerli olduğunun bir göstergesidir.

Son dönemde Netflix’de yayınlanan 5 filmlik bir seri olan Rurouni Kenshin filmlerini izlemenizi öneriyorum ama ana karakteri ve filmlerde anlatılan öyküyü anlamak için biraz Meiji hareketini anlamakta fayda var. 

68 Kuşağı’nın sloganlarından birisi ‘gerçekçi ol, imkânsızı iste!’ idi. Bizim de bu mevzuda imkânsızı isteyebilmemiz için (ki ‘mutlaka gitsinler’ veya ‘misafirlerimiz kalsınlar ama bize uysunlar’ imkânsızı istemektir) gerçekçi olmaya ihtiyacımız var. Öncelikle kendi gerçekliğimize bir tür karartma uygulamak üzere kullanageldiğimiz Suriyelilerin varlığını yerli yerine oturtarak başlayalım. Suriyeliler geldiği için sistemimizin insicamı bozulmadı. Sistemimizin insicamı olmadığı için Suriyeliler bu durumu daha görünür kıldılar. Onların olmayışı kendiliğinden bir düzen, nizam, insicam anlamına gelmeyecektir. Türkiye’nin yapısal anlamda bir kimlik ve düzen problemi tarihsel olarak vardır ve çözülmemiş bir şekilde yarınlara taşınmaktadır.

Bir sorunu çözmek ona bakış açımızla yakından ilgilidir. Bir düşünür, “Bir sorunla karşılaştığında az gelişmiş ülke insanı sorunu ve çözümü hep dışarıda arar. Gelişmiş ülke insanı ise sorunu kendi içinde arar. ‘Bu sorunda benim payım ne ve ben çözümde ne yapmalıyım?’ diye düşünür” der. Zor günlerde konuşmak da zordur. İnsanlar acılı ve öfkelidir. Bu nedenle ne derseniz deyin, bir öfkenin muhatabı olabilirsiniz. Ama şu bir gerçek ki sorunlar öfkeyle değil, soğukkanlılıkla ve akılla çözümlenebilir.

Tüm bu olan bitenler içinde Platon’un mağarasından daha derin, daha uzun ve daha büyük bir mağara olan üniversitede yaşayacaksın. Platon’un kahramanının prangalarından kurtulmasından ve yüzünü kapının arkasına çevirmesinden zordur içinde bulunduğun durum. Sana düşen tüm bunlara razı olmak ya da kabullenmek değil. Büyük filozof Heidegger’in dediği gibi “var olmak, direnmektir” bilincinde olmaktır. Direnişini gerçekleştirdiğin zaman tıpkı “sen gözlerini kaybetmişsin, dostum” denilen prangalarını kıran ve mağarasından kurtulan adam gibi kınanacaksın, “cins, aykırı, tuhaf, geçimsiz, asosyal” gibi sıfatlarla anılacaksın.

İyi ki face'de ya da günlük hayatta veya yazılarımızda sarfettiğimiz/yazdığımız sözlerden/alıntılardan sorumlu değiliz ve iyi ki bunun için hesaba çekilmiyoruz. Böyle bir yaptırım getirilse çoğumuz sus pus oluruz herhalde. Öyle bir insan tarifi yapıyor/uz ki, bildiğin melek, öyle bir aşık tarifi yapıyor/uz ki, mecnun haltetmiş, öyle bir vatanperver tipi çiziyor/uz ki sanki her gün bir kere şehit oluyor ya da günlerce şehit yası tutuyoruz, öyle bir mümin tarifi yapıyor/uz ki evliya görse eteğine yapışır...

Lost in Europe adlı data analiz grubunun Avrupa'daki resmi dairelerden aldığı rakamlara göre Avrupa’da 2018-2020 yılları arasında devlet koruması altında olan 18 bin 292 sığınmacı çocuk kaybolmuş. Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi’nin (AKPM) 2016 yılındaki 2136 sayılı kararında Avrupa’da 10 bin göçmen çocuğun kaybolduğu dile getirilmişti. 2020 yılında yine AKPM tarafından açıklanan 2324 sayılı kararda kayıp ve ölü çocuklara ilişkin resmi açıklamalara değinmekte ve eldeki verinin buzdağının ucu olduğunu ifade etmekte. Fiili kayıplara ilişkin veriler şüphesiz çok çarpıcı. Hem sayının büyüklüğü hem de kayıpların yaşandığı coğrafya, sığınmacılar için dünyanın nasıl da tekinsiz bir yer olduğunu apaçık gösteriyor.

Arnavutlar başta olmak üzere Balkan Müslümanları kaybettikleri itibarlarını yeniden kazanacakları umuduyla daha mutluydular. Hâlbuki Arnavutların ABD dostluğundan asla vazgeçemeyeceğini bilen Trump bu dönemde pek de hesaba katılmayan Torbeş, Gora ve Pomak Müslüman Türkleriyle siyasi ilişkilere girdi. Romenler ise bölgenin asla vazgeçilmez unsurları olarak hep yakından takip edildi. Trump her ne kadar politik görünürlüğü yüksek Müslüman toplulukları biraz zorlasa da arka planda kalmış Müslüman topluluklara prim verip oyuna dahil etmeyi ihmal etmedi.

Çözüm üretemeyen yapıları el üstünde tutup yaşatmaya devam etmek yerine sorgulayıcı bir okumanın muhatabı kılmak ontolojik bir gerekliliktir. Gerçekten bu tarz bir iddiamız varsa tabi!

Hayat fani. Herkes öleceğini biliyor ve geriye bir iz bırakmak, hatırlanmak istiyor. "Coco", bu temel -ve can yakıcı- insan arzusunu çok iyi yakalamış bir film.