DÜŞÜNCE

Küresel güçlerin zengin ekonomileriyle kendilerini yeryüzünün tanrısı olarak görmesine karşılık büyük bir ders veriyor. Küresel güçler ekonomilerine güvenirken bir virüs bütün ekonomik dengeleri alt üst ediyor. K.V. Bize bu dünyada kimsenin muhkem bir zeminde olmadığını, ancak insanca yaşarsak bu dünyada huzur içinde olacağımızı hatırlatıyor.

Yazı sadece kayıt tutmanın, savaşçı ve hükümdarların maceralarının, duyguların ifade aracı olmakla kalmaz. Yazı bunlarla birlikte ve bunların üstüne, somutta değil soyutta var olanın, zihinde düşünülenin, tahayyül ve tasavvur edilenin, tasvir ve hatta temsil edilenin yani varlığı zihinde kurgulanmış olanın da yansıtıldığı, ifade edildiği, kayda geçirildiği araç olur. Görünen o ki yazı zaman içinde çok katmanlı bir hale gelmiş, nesnelerin ve insanların, hayvanların, güneş ve ayın hareketlerinin, iklim değişmelerinin, sellerin, depremlerin, yanardağların lav püskürtmelerinin,  birlikte yaşama kurallarının, kanunların, hükümdarların yaptıkları ve söylediklerinin, savaş ve benzeri toplumun genelini ilgilendiren olayların, barış anlaşmalarının, ticari sözleşmelerin, nikah ve boşanma akitlerinin vb kaydının tutulmasından duyguların iletimine kadar yayılan bir yelpazenin kayıt kutusu olmuştur.

Nasıl ki, “Sağlam bir vücutta sağlam bir zihin için dua etmelisin.” dizesi ile “Sağlam kafa sağlam vücutta bulunur.” atasözü aynı anlamı doğurmuyorsa “Şehitler tepesi boş değil” dizesi ile “Şehitler tepesi boş kalmayacak” sözü aynı anlamı belirtmiyor. “Şehitler tepesi boş değil” bir durum bildirirken, “Şehitler tepesi boş kalmayacak” sözü bir dilek belirtmektedir.

Latinlerin “Vis est vita!” yani “yaşamak görmektir” dediklerini belirterek sözü bize getirir Şahin Uçar Hoca bir yazısında: “Biz yaşadık ve gördük. Aradan yaklaşık 150 yıl geçti; fakat bir türlü akıllanamadık gibime geliyor. Çünkü yaşamak görmektir; ama herkes tecrübelerinden istifade edemez. Yani tecrübe kötü bir öğretmendir. Tecrübeden istifade etmek için, tecrübenizde hangi noktalara dikkat edeceğinizi, neyi önemli neyi önemsiz sayacağınızı, bilmelisiniz.”

Hegel, Wittgenstein, Baudrillard okuruz ama annelerin ve eşlerin diyalektiğiyle hareket ederiz. Freud, Jung, Adler, Baum okuruz ama çoğunlukla son sözü muska ve nazar boncuğu söyler. Sanat, Edebiyat, Estetik, Kuramla haşir neşir oluruz ama erik dalı çalınca hepsini unuturuz. Bourdieu, Weber, Goffman, Merton, Durkheim okuruz ama bakkalın berberin şoförün tespit ve tahlillerini dinleyince, bildiklerimizi gözden geçiririz

Yeryüzününün talan edilen zenginliği, artan yoksulluk ve sefalet, insanların karartılan hayatları, en temel haklardan bile mahrumiyet; bugün bir çağrı olarak duruyor önümüzde. Herkes için adaletin ve özgürlüğün tarafındayım, diyebilecek konuşan vicdanların cevaplayabileceği bir çağrıdır bu. Tıpkı Malcolm X gibi: “Özgürlüğü savunan herkesin yanındayım. Adaleti savunan herkesin yanındayım. Eşitliği savunan herkesin yanındayım. Bana oturup beklememi söyleyenlerin yanında değilim.”

Evet, hitabet kadîm bir sanattır. Retorik, fesâhat ve belâgât gibi konular bu sanat içinde oluşmuş, zamanla alanın teorileri ve terimleri vücut bulmuştur. Böylece eğitim öğretimde müfredata girmiş, sanatın öğretimi bir ilim dalı olmuştur. Bütün bunlar konuşma tarihi açısından önemlidir; lakin şunun bilinmesi lazım: Bazen hitabet dersi almamış, bir ustadan eğitim ve okulda öğretim görmemiş kimi kişileri görürsünüz, öylesine hoş konuşurlar ki, dinleyenleri kalbinden yakalar konuşulan konunun içine dâhil ederler.

Atakan Kayalar 10 yaşında. Kendi ifadesiyle 5 ayda 250 kitap okumuş. Bir kitap mağazasında felsefe ve mantık filozoflarının eserlerini incelerken çekilen videoda söylediği sözler, okuduğu kitaplar ve ileri sürdüğü fikirler ile sosyal medya fenomeni oldu.. Ben öncelikle olay ve haberlere yaklaşımımız konusunda birkaç hususa değinmek istiyorum.

Emevi devletinin birçok konuda Bizans'ı örnek aldığı, tevarüs ettiği ve o gelenekleri Abbasilere ve sonrakilere devrettiği bilinmez şeyler değildir.. Bu bir yerde normal de karşılanmalıdır. Zira uzun yüzyıllardır kabileler halinde yaşamış ve küçük şehir devletleri dışında bir devlet tecrübesi olmamış olan Araplar, İslam'ın getirdiği çağ dönüşümüyle imparatorluk olunca kendilerinde olmayan siyaset gelenek, tecrübe ve tekniklerini bir başka yerden alacaklardı. En yakınlarındaki parlak örnek de yüzlerce yıl başkentleri Şam ve Suriye'ye hükmetmiş evrensel imparatorluk Doğu Roma idi. Oradan alınan gelenekler arasında din üzerinde devletin tam bir tahakkümü de vardı..

Yönetsel bir aygıtı ideolojik bir enstrümana dönüştürdüğümüzde ateşli taraftarları ve şiddetli karşıtları olacaktır. Kelimelere özel anlamlar yükleyerek, bunları amaç ve bağlamından koparmak, bize huzur ve mutluluk yerine çatışma, öfke ve düşmanlık getirecektir. Sistemin meşruiyeti dayandığı hukuki zemine bağlıdır. Bu başarılmadığı sürece vatandaş kendini sistemin sahibi değil, mağduru hissedecektir ve bu durumda bütün kabahati sisteme yükleyecektir. Bir tarafın alkışladığı diğer tarafın yuhaladığı değil, herkesin yürekten desteklediği bir yönetim biçimi olarak Cumhuriyetimize sahip çıkma dileğimiz ve arzumuzdur.