Türk halkımızın yüzyıllardır yaşadığı, diğer halklarla bir arada yaşama kültürünü temsil ettiği bazı yerleşim yerlerinde, yabancı vakıfların finanse ettiği yapılar tarafından manipülasyon ve baskı girişimleri olmuştur. Üzücüdür ki, yetkili mercilerin bu olaylar hakkında bilgilendirilmeleri ve uyarılmalarına rağmen, bu yasa dışı faaliyetlerin önlenmesi ve çözümü için hiçbir önlem alınmamıştır. Soydaşlarımız provoke edildi, rahatsız edildi ve etnisite bazlı incitildi. Halkımızın bilinçli duruşu sayesinde bu provokasyonlar aşıldı ve bertaraf edildi. Bu şekilde uzun süredir devam eden barışçıl komşuluk ilişkilerimiz bu tür provokasyon girişimlerine yenik düşmedi.

Mûsikîmizin ekol olmuş yorumcularından olan İnci Çayırlı, Münir Nurettin’in gözde öğrencilerinden olmasının hâlâ karşılığını gösteriyor. Kendisine has bir üslubu ve yorumuyla dinleyenlerinin gönlünde taht kurmuş olan Çayırlı, inci gibi bir sesle adıyla müsemma bir yoruma sahip. Klasik eserlere gösterdiği özen kadar yeni ve farklı eserlere gösterdiği alaka, dikkate değer bir ilgiyi fazlasıyla hak ettiriyor. 60 yılı aşkın sanat hayatında müziğimizin devleriyle yaptığı çalışmalar kendisinin geldiği noktanın da önemli bir göstergesi… Hocalarıyla birebir yaptığı bu çalışmaları yorumlarken karşılıklı olarak meşk usulüyle yaptığı çalışmaların kendisine olan faydasını ise şöyle ifade ediyor: “Biliyorsunuz nota bilseniz de o zaman nota kapanırdı, Emin Ongan Hoca bize kulaktan şarkı geçer ve notayı gördüğü zaman da kızardı. Bir gün notadan okuduğumu gördü ve ‘ne yapıyorsun sen’ dedi. Ve ekledi; ‘Çabuk notayı çevir, nota yok’ dedi. İnanın benim o dönemde öğrendiğim bütün şarkılar aklımda. Münir Hoca ve Emin Hoca’nın meşk derslerinde repertuvarım müthiş zenginleşmiştir.” Mûsikîmizin bu dev yorumcusuyla sizin için görüştük…

Bütün bunlar şu an itibariyle Amerika’nın gücünden bir şey eksiltmiyor gibi gözükebilir. Ama çok yakın tarihte yaşanmış olanlar, bunu yalanlıyor. Bahsedeceğim şey Amerika’nın Kore ve Vietnam yenilgileri de değil… Adeta elini kolunu sallayarak girdiği (1979) Afganistan'dan on yıl sonra hiçbir şey elde edemeden döndüğünde, Sovyetler glastnost ve perestroikayka ile kavşamıştı bile… Şimdi de Amerika 11 Eylül’ü bahane ederek girdiği Afganistan’ı 20 yıl sonra Taliban’a bırakarak çekilmek zorunda hissetti kendisini... Desteklediği yönetim 15 gün bile dayanamadı.

Son dönemde Netflix’de yayınlanan 5 filmlik bir seri olan Rurouni Kenshin filmlerini izlemenizi öneriyorum ama ana karakteri ve filmlerde anlatılan öyküyü anlamak için biraz Meiji hareketini anlamakta fayda var. 

Bir sorunu çözmek ona bakış açımızla yakından ilgilidir. Bir düşünür, “Bir sorunla karşılaştığında az gelişmiş ülke insanı sorunu ve çözümü hep dışarıda arar. Gelişmiş ülke insanı ise sorunu kendi içinde arar. ‘Bu sorunda benim payım ne ve ben çözümde ne yapmalıyım?’ diye düşünür” der. Zor günlerde konuşmak da zordur. İnsanlar acılı ve öfkelidir. Bu nedenle ne derseniz deyin, bir öfkenin muhatabı olabilirsiniz. Ama şu bir gerçek ki sorunlar öfkeyle değil, soğukkanlılıkla ve akılla çözümlenebilir.

Tüm bu olan bitenler içinde Platon’un mağarasından daha derin, daha uzun ve daha büyük bir mağara olan üniversitede yaşayacaksın. Platon’un kahramanının prangalarından kurtulmasından ve yüzünü kapının arkasına çevirmesinden zordur içinde bulunduğun durum. Sana düşen tüm bunlara razı olmak ya da kabullenmek değil. Büyük filozof Heidegger’in dediği gibi “var olmak, direnmektir” bilincinde olmaktır. Direnişini gerçekleştirdiğin zaman tıpkı “sen gözlerini kaybetmişsin, dostum” denilen prangalarını kıran ve mağarasından kurtulan adam gibi kınanacaksın, “cins, aykırı, tuhaf, geçimsiz, asosyal” gibi sıfatlarla anılacaksın.

Hayat fani. Herkes öleceğini biliyor ve geriye bir iz bırakmak, hatırlanmak istiyor. "Coco", bu temel -ve can yakıcı- insan arzusunu çok iyi yakalamış bir film.

Güvenlik/özgürlük çelişkisini bu şekilde çözmenin garantisi ise insanları güvenlikleri ile ilgili tehditle mütemadiyen yüz yüze bırakmak, olası ve muhtemel tehdit algısını sürekli harlamak ve onları yüksek gerilim hattında zayıf parmakları ile tutunmaya çalışan tedirgin güvercinler haline getirmektir. Tehdit ne kadar yakın ve büyük olursa yönetsel zafiyetler, yanlış karar ve uygulamalar, beceriksizlikler ve iş bilmezlikler, yolsuzluklar ve adaletsizlikler de o kadar gündeme gelmelerine tenezzül edilmeyen teferruatlar haline gelecektir.

Benlik inşasına yönelen insan yaşamda iradenin ve eşsizliğin değerini yüceltirken, kimlik ve grupla varoluşu tercih eden insan ise birlikteliği ve aidiyeti önemser. Benlik ile toplum arasındaki tüm gerilime rağmen gerçekte kültürün sunduğu dil ve anlam dünyasının dışına taşan bir seçim bulunmaz. Bir değerden başka bir değere, bir anlamdan başka bir anlama geçişin imkanı ancak verili bir dil ve gelenek dünyasında sözkonusudur. Bu durum yine de içine doğduğumuz muhitin kaderine ve ufuklarına umutsuzca sıkışıp kalmayı ifade etmez. Muhtemel farklılıkları ve bireysel varoluşları keşfetme ve seçme ihtimali daima te’dip ve terbiye edilmiş bir dil dünyası içinden konuşmayı gerektirir.

Harcanabilir yetimler kavramı; her türlü gayrimeşru işlerin bu yetimlere, vaz geçilebilir ya da harcanabilir fertlere yaptırılması TV’lerde yayınlanan dizilerde de yeni bir alan üretimine sebep oldu. Teşkilat dizisindeki yan karakterlerin bir uçak kazasında ölmüş gibi gösterilmeleri ile bir nevi aile bağlarından koparılmaları ve bu kişilerin başına gelebilecek herhangi bir olay durumunda inkâr edilebilir, yani vaz geçilebilir olmaları da sağlanması aslında iktidarın mevcut araçlar ile diğer bir deyişle hukukun ve kuvvetlerin meşru araçlarıyla halledilemeyen konularının olduğu gerçeğini gözler önüne seriyor.

Bir yazarın üzerine atılı “suçu” eserlerine de yüklemeyi doğru buluyor isek o zaman yukarıda andığımız kabul edilemez davranışları olan filozofları, sanat adamlarını kaldırıp atacak mıyız? Foucault’u okumayalım mı? 1960 darbesini alkışlayan bir yazı yazdığı için Tanpınar’ın üstünü çizelim mi? Hitler’e destek verdi diye ünlü filozofu faşist mi ilan edelim;  Heidegger’in Varlık Zaman’ını yakalım mı? Nietzsche’yi tanrılara kafa tutu diye okumayalım mı? (Ünlü filozofun aslında teslise, Hıristiyanlığın baba-oğul-ruhulküdüs’ten oluşan tanrılarına kafa tuttuğunu söylemeye gerek var mı?)

Hollandalı çalışkandır. Fevkalade çalışkandır. Devasa projeleri muvaffakiyetle tamamlama iradesine sahiptir. “Dijk”lar ve “polder” bunun şahididir. 16’ncı yüzyılda inşa edilen setler (dijk) denizden toprak kazanmanın bir yoludur. Hollandalı ile Karadenizlinin farkı şudur: Rizeli denizi doldurarak toprak kazanır; Hollandalı boşaltarak. Önce denizin içine setler inşa edilmiş, sonra setlerin arkasındaki sular denize pompalanmıştır. Polderlar böyle oluşmuştur ve bu işlem halen devam etmektedir.

Bilim olarak psikolojinin ortaya çıkışının bir öncesi vardır. Her ne kadar modern psikoloji göbek bağlarından kurtulmuş görünmekte ise de, pre-psikoloji diye bir şey vardır. Nasıl çocuğun doğumu için şartlar oluşturuluyor ise, psikolojinin doğumu için şartlar oluşturulmuştur ve bu şartları oluşturan pre-psikolojidir. Üstelik bu şartlar genellikle zannedildiği gibi fizikteki gelişmeler falan da değildir. Fizikteki gelişmeler psikolojinin doğumu için sezaryen gibidir. Oysa çocuğun ortaya çıktığı toplum, çocuğun anababası ve ataları onun tarihsel şartlarını oluşturur. Psikolojinin tarihsel şartları diğer bilimlerinki gibidir, ama ayrı bir tarihsel süreç ve gelişimi gösterir.

Biz nasıl cami deyince 16. yüzyılda Mimar Sinan’la kemale ermiş örnekleri anlıyor ve şimdi de onlara ne kadar öykünürsek o denli güzel işler yaptığımızı düşünüyorsak ve Orta Asya’daki örnekleri bize göre daha basit görüyorsak onlar da mütekamil örnekler olarak 14, 15. yüzyılda inşa edilmiş camileri örnek alınacak eserler olarak görüyorlar. Aslında biz de onlar da bu psikolojinin dışına çıkarak hayata bakabilsek birbirimizden farkımızın olmadığını, birimizin hadiselere 14. yüzyıl, diğerimizin de 16. yüzyıl perspektifiyle baktığımızı göreceğiz.