SOSYOLOJİ

Köylülük ile günümüz kentliliği arasında bırakın derece farkını, neredeyse metafizik karakterde ve aşılması imkansız bir mahiyet farkı vardır. Kentlerin her tarafı köylerden göç etmiş kitlelerce dolduruldu diye, bu mahiyet farkı ortadan kalkmış değildir.

İslamiyet, merkezî denetim imkanlarının yetersizliği yüzünden bir itaat manivelası olarak köylü hayatına empoze edilmiş, ancak 19. Yüzyıldaki folk milliyetçiliklerin yükselişi ile baskın kimlik unsuru haline gelmiş, milli devlet inşası sürecinde de İslamiyetin temsili taşralı ve köylü kitlelere kalmıştır.

Yanlış anlamak sadece bilgi meselesi değil, aynı zamanda bir ahlak meselesidir. “Anlamak masraflı iştir. Emek ister, gayret samimiyet ister. Oysa yanlış anlamak kolaydır, biraz kötü niyet ve cehalet kâfidir”

Bir uzlaşma zemini yerine "inanç içeriği ve gerekçesi" aramak sadece belirli bir değer setine bağlı olanlar arasında barış aramak noktasında tıkanmak durumundadır. Bunu daha kaç yüzyıl sürdürüp bu anlamsız kargaşa ve kaygı dünyasında çocuklarımızı ya açıkça bedenen, yahut istisnasız hepsini ruhen boğacağız?

Muhafazakâr zümre adacıkları geleneksel değil "geleneği" önemseyen bir tutum içindeler. Muhafazakâr toplum tabanı ise gelenek yerine koyduğu görenek setlerine yaptığı abartılı vurgu ile karakterize oluyor.

The New York Times gazetesinde Ezra Klein'ın, 15 Mart 2022’de, Ukrayna üzerine 6 kitabın yazarı, Yale üniversitesi hocası, tarihçi Timothy Snyder ile yaptığı röportajdan bazı satır başlarını çevirdim ve röportajı değerlendirdim.

1980'li yıllarda yapılmış ve ülkemizde de gösterildiğinde çocuklarca çok sevilmiş bir Japon çizgi filmi (anime) idi "Voltran". Voltran'ın Türkiye siyasetini ve bir kısım muhafazakâr seçmenin sosyal psikolojisini anlamakta işe yarayabileceğine düşünüyorum!

Türkiye'de dini cemaatlerle ilgili bir kriz yaşandığı ortadadır. Bu krizi "cemaatin sivilleşememe" problemi olarak ifade ediyorum. Aslında yaşıyor olduğumuz bu " cemaat krizi" sadece belli bir cemaatle ilişkili değil. Benzer öğreti, örgütlenme, amaç ve hedeflere sahip sivil olmayan bütün dini cemaatler için benzer bir krizi yaşıyor.

Senelerce hapis yatmış, adı pek çok şiddet hadisesine karışmış bir suç örgütü lideri olan Sedat Peker’in videoları halktan inanılmaz bir ilgi görüyor. Yaptığı ifşaatlar dilden dile dolaşıyor, sosyal medya gündemini belirliyor. Tarihte otoriteye baş kaldıran “eşkıya” figürlerinden çokça var ama bu tiplerden bazılarının halktan teveccüh görüp birer kahramanına dönüşmeleri, özel ilgiyi hak eden sosyolojik bir fenomen.

1940’larda gelişen dünyanın tarım toplumundan sanayi topluma, dolayısıyla kırdan kente doğru yolculuğu gözlerinin önündeyken insanlar hep köylerinde kalacakmış, ülkemiz hiç sanayileşmeyecekmiş gibi köye, ziraata, hayvancılığa yatırım yapmak hiç de akıllıca bir hareket sayılmaz. Devrin idarecileri feraset gösterip, köyden kente gelecek kaçınılmaz göçün planlamasını yapmak, şehirlere göçecek köylülerin yaşayabilecekleri uydu kentleri tasarlamak, şehir hayatına onları nasıl adapte edeceklerini düşünmek yerine köylülerin hep köylerinde kalacakları varsayımında bulunarak büyük bir hata yapmışlardır.