DÜŞÜNCE

Yeni postmodern insanı iki özellik öne çıkıyor: Tatminsiz tüketim ve estetik operasyonlardan geçirilmiş beden. Tamamlanmamışlık-olmamışlık-eksiklik hissinin boğmasıyla oluşan derin kaygı hali ise ekstrası bu insanın.

Sınırsız ‘’demokrasi’’ demokrasi değildir. Özgürlüğü ve birey haklarını koruyan ve yasama ve yürütme başta olmak üzere kamu otoritelerini anayasal sınırları içinde tutan bir hukuk ve yargı sistemi olmadan doğru anlamda demokrasi var olamaz. Onun için aynı anda hem demokrasiye hem de hukuka ihtiyacımız var.

Bir şeyin ahlaki ilke olabilmesi için öncelikle, tercihte bulunma, yani özgürlüğün olması gerekir. Özetle, bir davranışın ahlaki olması için doğal ve yapay zorunluluk dışında içsel bir tercihle yapılması gerekir.

Cehaletin gözleri ne zaman açılır bilemiyoruz! Çünkü kültürel anlayışımızda birçok yanlışlar var: ‘Yetkin makamda oturanlar, her şeyin en iyisini bilirler!’ düşüncesi bunlardan birisi meselâ. Egemen anlayışa karşı farklı düşünce üretmek, ‘fitne çıkarmak ve devlete karşı gelmek’ olarak görülüyor... Hâlbuki yetkin kimseler de düşüncede yanılırlar ve herkesi yanıltabilirler... Yanılmaz olduklarına dair karizmatik lider kültü, kültür endüstrisi merkezlerinde üretilir çünkü... Toplumda bilgi yetersizliğinin verdiği öz saygı yoksunluğu, sosyal ilişkilerde aşırı hiyerarşi ve güç mesafesi doğuruyor. Bilememenin sağladığı kolaylıkla otoriter düzen, bireylere uysal olmayı öğretiyor.

Çoğu kişi Trump'ın sözlerini saçmalık olarak gördü ve hatta ilkokul seviyesinde bulanlar olduysada bu sözler söylediği sözler bizi 1800’lerin sonuna, ABD’nin iç savaş tarihine götürdü. Trump’ın o dönem farklı kesimler ve eyaletler arasındaki fikir ayrılıklarının, kan dökülmeden önlenebileceğini söylemesi, köleliğin kalkması ve başkanlık sistemi için ödenen bedelleri bir kez daha hatırlattı.

Osmanlı'daki Yahudi lobilerinin en önemlilerinden biri, 1553 yılında kurulan Aşkenazi Cemaati’ydi. Bu cemaat, Osmanlı'daki en büyük Yahudi cemaatiydi ve önemli bir siyasi ve ekonomik güce sahipti. Aşkenazi Cemaati, Osmanlı İmparatorluğu'nun birçok şehrinde faaliyet gösteriyordu ve bu şehirlerdeki Yahudi topluluklarını temsil ediyordu. Osmanlı'daki Yahudi lobilerinin bir diğer önemli örneği ise, 16. yüzyılda kurulan Sefarad Cemaati’ydi. Bu cemaat, Osmanlı'ya İspanya ve Portekiz'den sürgün edilen Yahudilerden oluşuyordu. Sefarad Cemaati, Osmanlı İmparatorluğu'nun Akdeniz bölgelerinde önemli bir güce sahipti.

1 Ocak 2024 günü İstanbul'da düzenlenen "Şehitlerimize Rahmet, Filistin'e Destek, İsrail'e Lanet" mitinginin çıkışında bir vatandaş, mitingden ayrılan diğer bir vatandaşa "hilafet bayrağı" taşıdığı gerekçesiyle saldırdı. Yaşanan olay, toplumumuzun ne kadar derin bir çelişki ve akıl tutulması yaşadığını gösteriyor:

Tarih, zamanı ince düğümlerle kat kat ören kolektif insan olma biçimlerimizin, ham arzularımızı sabırla dizginleyerek “boşu boşuna yaşamadığımız” umudunu yücelten inançlılıklarımızın ya da tam aksine inançsızlıklarımızın, birbirimize yönelmiş dürüstlük ya da sahtekârlıkla icra olunan eylemlerimizin buluşması ile gerçekleşen “organize olma imkan ve kabiliyetleri”nin hayata yön verdiği bir insanî tecrübeden ibarettir.

Neden usta ve operatör maaşları mühendisten kat be kat daha fazla? Bizde mühendise ihtiyaç yok, varsa da çok az ihtiyaç var da ondan… Çünkü, mevcut ekonomik gelişme ve teknoloji düzeyimiz, mühendise ihtiyaç duymuyor. İşçi, operatör, kalıp ustası, tesisatçı, kaynakçı gibi kaba ya da ustalık düzeyindeki düşük nitelikli işgücüne ihtiyaç duyuyor.

Batılı sistemin, söylemlerin ve düşünürlerin çelişkileri görünür hâle gelmiştir. Habermas ve Zizek gibi filozofların İsrail’in saldırılarını meşrulaştıran bildirgelere imza atmaları, Batı’nın gözde düşünürü olarak görülen Harari’nin İran’ın veya Hizbullah’ın füzelerle İsrail’e saldırması durumunda nükleer silah kullanma hakkının olduğunu söylemesi, Batılı düşünce biçimin sorunlu olduğunu gösteren örneklerdir. Bu sorun ve çelişkiler, Batılı toplumlarda sorgulanmaya başlanacak. Önce gazeteciler ve akademisyenler tarafından sorgulanan Batılı değerler, daha sonra halk tarafından da sorgulanacak. Bu sorgulama, daha sonra Batılı düşünce ve siyaset sisteminin, sorgulanmasına yol açacak. Batılı toplumlar, bu dayanılmaz çelişkilere ve açmazlara çok dayanamayacaklar.