DÜŞÜNCE

Bu yazıda insanın içine doğup büyüdüğü çevrelerce nasıl bir tipe dönüştürüldüğü, aklın nasıl zihnin sınırlarına hapsedildiğini, örgütlü dilin tüm çevrelerde kavramsal putlar vasıtasıyla nasıl aidiyeti ve çatışma motivasyonu yüksek tipler ürettiği anlatmaya çalışacağım.

Gelecekte bir gün Türkiye’den aldığı Toryum ile reaktörlerini çalıştıran ve bu şekilde Türkiye ile yüksek teknolojik işbirliğine girmiş barışçı ve müreffeh bir Suriye görebilecek miyiz? Yeni yönetim kendine esas aldığını iddia ettiği İslami geleneği modern bilim ve teknoloji ile birleştirebilecek ve ülkesine atılım yaptırabilecek bir zihniyete ve imkana sahip olacak mıdır?

ABD senatosu da benzer bir şekilde Esad ailesinin Captagon ticaretini engellemek için, “CAPTAGON Kanunu” isminde bir yasa çıkarttı. İngiltere'nin Birleşmiş Milletlerden Sorumlu Devlet Bakanı Tarık Ahmed, Esad rejimi captagon ticaretinden elde ettiği geliri Suriye halkına yönelik terör kampanyasını sürdürmek için kullanıyor dedi. 29 Mart 2023 günü, İngiltere ve ABD, Captagon ticaretine karışanlara koordineli yaptırımlar uyguladığını açıkladı. İlgili kişilerin varlıkları donduruldu ve Birleşik Krallık'a girişleri yasaklandı. Yaptırım uygulanan kişiler, ağırlıklı olarak Beşar Esad'ın akrabalarından veya yakın müttefiklerinden oluşuyordu.

Bir uçağı idare eden kaptan pilot, katı otorite nedeniyle nasıl ki kazalara yol açıyor ve insanların ölümüne sebep oluyorsa aynı şekilde bir ülkeyi yöneten kişilerin de katı otoritesi nice insanların ölümüne sebep olabilir. Tarihten ibret almayanlar, ibretlik olayların kurbanı olmaya mahkumdur.

Bir nükleer savaş çıkar mı, ve Rusya “tek vuruşla” tüm ABD’yi yok edecek böyle bir silahı dener mi? Ve tabi ABD’den topyekün bir “nükleer intikam” saldırısına maruz kalır mı? Umarım hiç öğrenmek zorunda kalmayız.

Dar bir alanda top çevirerek küresel yutturmacayla oyalanmaya devam ettikçe buna sıra gelmeyecek şüphesiz. Çünkü esaslı soruları sormak veya alanla ilgili anlamlı bir konuşma yapmak gibi bir derdimiz yok.

Amerikalı tarih profesörü Timothy Snyder'in 04 Aralık 2024 tarihli yazısının çevirisi.

Bir insan tipe dönüştükten sonra tekrar karakter olmak için ihtiyaç duyduğu cevheri içinde taşır. Bu cevher akıl ve vicdandır. Akıl, aklın hasletleri ve vicdan bir tipi tekrar karaktere dönüştürebilir. Ancak bunun için de insanın irade ve cesaret göstermesi gerekir.

Elbette kabile bilincine dair bu aforizmalar bilimsel usullerle ortaya çıkan, mutlak doğru, yargılayıcı, aşağılayıcı genellemeler değil ama bu bilinci taşımayı sürdüren toplulukların neden böyle olduğuna dair yılların okuma ve deneyimleriyle oluşan kanaatlerdir.

Kişi eğer hakikaten bir hakikat ve onurlu yaşam kaygısı taşıyorsa zihnini kuşatan her şeyi bir süreliğine paranteze alması, hedeflediği nitelikli yaşam için de zorunlu bir çaba olarak görülmelidir.